Ważne:
Strona Główna / Przewodnik Miejski / Zabytki i pomniki

Zabytki i pomniki

 

Kościół pod wezwaniem św. Krzysztofa, patrona podróżnych, automobilistów i lotników (ul. Jana Pawła II). Zaprojektowany przez Brunona Zborowskiego. Zbudowany w 1933 roku dzięki m.in. funduszom Automobilklubu Polski oraz Aeroklubu Rzeczypospolitej Polskiej; później rozbudowany. Interesujące rozwiązanie przestrzenne – otwarcie niewielkiego wnętrza kościoła na obrośnięte pnączami pergole, tworzące „zieloną nawę” (koncepcja kościoła-ogrodu w mieście-ogrodzie), zrealizowane częściowo. W ołtarzu fresk przedstawiający patrona, namalowany przez Jana Henryka Rosena (twórcę fresków w katedrze ormiańskiej we Lwowie), który zaprojektował także cztery witraże z wizerunkami świętych. Czarny marmur ołtarza i granit, z którego zbudowano schody zewnętrzne pochodzą z rozebranego w latach dwudziestych soboru na Placu Saskim w Warszawie. Od strony północnej kopułowa kaplica z obrazem Matki Boskiej Dobrej Rady. We wnętrzu kościoła, na lewo od wejścia, pierwsza w Polsce tablica upamiętniająca powstanie węgierskie 1956 roku. W ogrodzie Pomnik Katyński, zwany Kalwarią Polską, autorstwa Jerzego Kaliny. Na murze kaplicy, od strony zewnętrznej tablica poświęcona pamięci pracowników EKD, którzy zginęli podczas II wojny światowej.

 

Budynek stacji kolejowej Podkowa Leśna Główna, zbudowany w 1927 roku. Murowana budka z wykuszem i duża, otwarta poczekalnia ozdobione zostały formami nawiązującymi do polskiego nurtu renesansu.

 

Płyta poświęcona polskim i węgierskim towarzyszom broni, poległym w Podkowie Leśnej w latach II wojny światowej (Plac Przyjaźni Polsko-Węgierskiej).

 

Budynek Klubu Sportowego w parku miejskim, zwany kasynem. Zaprojektowany przez Juliusza Dzierżanowskiego, wzorowany na architekturze uzdrowisk zachodnioeuropejskich, zwłaszcza Vichy. Zbudowany w 1928 r. Obecnie siedziba Centrum Kultury i Inicjatyw Obywatelskich.

fot. A. Kubiak

 

Pałacyk myśliwski Stanisława Lilpopa przy ulicy Modrzewiowej, róg Jana Pawła II. Zbudowany w pierwszym dziesięcioleciu XX wieku. Później, po przebudowie – własność rodziny Gayczaków, po wojnie przez wiele lat mieścił przedszkole.

 

„Aida”, drewniana willa przy ul. Iwaszkiewicza, zbudowana około 1900 roku przez Lilpopów. Tu w latach dwudziestych spędzali letnie miesiące Anna z Lilpopów i Jarosław Iwaszkiewiczowie, odwiedzani przez przyjaciół, między innymi z kręgu „Skamandra”.

 

Domek numer zero przy ul. Jana Pawła II, u wylotu Alei Lipowej. Ostatni drewniany budynek letniska Stanisławów, które powstało w latach 70. XIX wieku wzdłuż dzisiejszej ulicy Lipowej.

 

Figura Matki Boskiej (u zbiegu ulic Bluszczowej, Kwiatowej i Parkowej) ustawiona w miejscu wmurowania kamienia węgielnego Podkowy Leśnej.

 

„Borowin”, ul. Borowin 5. Podmiejski dom letniskowy zbudowany w latach 1927-28. W latach okupacji właściciele, rodzina Niemyskich, otoczyli opieką wielu ukrywających się Żydów.

 

Zarybie, ul. Młochowska 1. Dwór Haliny i Janusza Regulskich (dyrektora spółki „Siła i Światło”), rozbudowany na początku lat 30. według projektu Juliusza Dzierżanowskiego,  który nadał budynkowi formę barokowo–klasycystyczną. Jeden z ośrodków konspiracji w czasie okupacji; po Powstaniu Warszawskim miejsce schronienia dziesiątków uciekinierów z Warszawy. Resztki parku krajobrazowego. Obecnie siedziba Wyższej Szkoły Teologiczno-Humanistycznej im. Michała Beliny-Czechowskiego prowadzonej przez Kościół Adwentystów Dnia Siódmego.

 

Dwór w Żółwinie, sąsiadującym z Podkową, leży w granicach gminy Brwinów. W 1940 roku kupił go Henryk Witaczek, twórca i propagator jedwabnictwa naturalnego w Polsce, założyciel (1924) Centralnej Jedwabniczej Stacji Doświadczalnej w Milanówku. XIX-wieczny, klasycyzujący dwór był w czasie okupacji miejscem schronienia wielu uciekinierów z Warszawy.

„Przedwiośnie”, dawny pensjonat przy ul. Parkowej 21, zbudowany w r. 1928.

 

Willa Karola Bertoniego przy ul. Storczyków 24, zbudowana w latach 1927-33.

 

Willa projektu Stanisława Futasewicza, ul. Parkowa 37. Przykład architektury nawiązującej do tradycji polskiego dworu.

 

„Krychów”, ul. Kwiatowa 20. Willa Tadeusza Baniewicza, dyrektora Elektrycznych Kolei Dojazdowych, zbudowana w latach 1930-31 według projektu Lucjusza Jana Szperlinga. W latach powojennych mieszkał tu światowej sławy archeolog, profesor Kazimierz Michałowski; przez wiele lat mieściła się tu także pracownia Zakładu Archeologii Śródziemnomorskiej PAN.

 

Figura Chrystusa u zbiegu ulic Gołębiej i Bażantów, poświęcona pamięci Jana i Stanisława Lilpopów, którzy zginęli w czasie II wojny światowej.

 

Stawisko, ul. Gołębia 1. Dom zbudowany przez Stanisława Wilhelma Lilpopa w 1928 roku, według projektu Stanisława Gądzikiewicza. Siedziba córki Lilpopa, Anny i jej męża, Jarosława Iwaszkiewicza, którzy mieszkali tu do końca życia. Tu powstało wiele utworów Iwaszkiewicza; Stawisko pojawia się też w twórczości i wspomnieniach przyjaciół gospodarzy. Bywali tu m.in. Karol Szymanowski, Stanisław Baliński, Jerzy Liebert, Antoni Słonimski, Jan Lechoń, Jerzy Rytard. W okresie II wojny światowej, a zwłaszcza po upadku Powstania Warszawskiego w Stawisku znalazło schronienie wielu znanych ludzi świata kultury. Obecnie istnieje tu Muzeum im. Anny i Jarosława Iwaszkiewiczów.

 

„Korabinek”, willa przy ul. Ptasiej 6. Zbudowana w 1926 roku dla rodziny Henryka Karpińskiego, profesora chemii i prezesa Centropapieru. Wzorowana na włoskiej willi renesansowej. Na tej samej posesji (obecnie ul. Krasek 2) stanął w roku 1928 drugi mniejszy dom nazwany „Halszyn Kącik”.

Korabinek, fot. A. Kubiak Halszyn Kącik, fot. A. Kubiak

 

„Domek Lali”, willa przy ul. Słowiczej 25, zbudowana w latach 1929-30 dla Jana Dzierżyńskiego. Oryginalnie rozwiązana elewacja południowa, z półkolistym balkonem na kolumnach i konchą szczytu.

 

„Włada”, nieistniejący już dom własny budowniczego Mieczysława Szydłowskiego, z lat 1927-28, ul. Słowicza 20. Jeden z pierwszych w Podkowie domów zbudowanych w tzw. stylu międzynarodowym.

Willa przy ul. Bobrowej 8/10, zbudowana w 1930 roku dla Zdzisława i Eweliny Krzyżewskich przez Stanisława Futasewicza, autora bardzo podobnego domu własnego przy Parkowej 37. Charakterystyczny przykład tzw. stylu dworkowego.

 

„Anna”, drewniana willa z 1930 r. przy ul. Jeleniej 5.

 

„Renata”, willa przy ul. 11 Listopada 1/3. Zbudowana w latach 1933-34 według projektu Jana Siennickiego. Od kilku lat we wnętrzach willi powstają zdjęcia do serialu telewizyjnego „Klan”.

 

„Szklany Dom”, ul. Sosnowa 9. Zbudowany dla pisarki Ireny Krzywickiej około roku 1931 według projektu Maksymiliana Goldberga. Przykład stylu „międzynarodowego”. Irena Krzywicka przebywała tu zwykle pół roku – od wiosny do jesieni; wśród odwiedzających ją przyjaciół byli: Tadeusz Boy-Żeleński, Antoni Słonimski, Jan Parandowski, Ksawery Pruszyński.

 

„Jedlina”, ul. Wschodnia 5. Willa z 1928 r., zaprojektowana przez Mieczysława Szydłowskiego przy współpracy Dunin-Borkowskiego dla Wacława Franciszka Jacobsona, wiceprezesa Banku Handlowego w Warszawie. Piękny przykład architektury nawiązującej do polskiego dworu, w ostatnich latach przebudowana.

 

Willa przy ul. Bukowej 15. Zbudowana dla malarza Jana Skotnickiego. Na tarasie rzeźba Nike z Samotraki.

 

Willa przy ul. Dębowej 6. Zbudowana w roku 1931 według projektu Władysława Sawickiego. Przykład architektury w tzw. stylu dworkowym.

 

„Kurza Stopka”, ul. Sosnowa 39. Drewniany dom zbudowany w 1930 roku dla pisarza i publicysty Benedykta Hertza.

 

Pomnik żołnierzy AK kompanii „Brzezinka” u zbiegu ulic Lipowej, Topolowej i Sosnowej (proj. Jerzy Juczkowicz i Stefan Żółtowski).

 

„Krywojta”, ul. Lipowa 15. Willa w tzw. stylu dworkowym, zbudowana w latach 1928-29 dla Henryka Zabłockiego, dyrektora fabryki Norblina.

 

„Marysin”, willa przy ul. Słowackiego 20, wzniesiona w roku 1931 dla Aleksandra Enholca, dyrektora polskiej filii Brytyjskiego Towarzystwa Biblijnego. Piękny przykład domu w tzw. stylu dworkowym.

 

Willa przy ul. Słowackiego 5. Zbudowana w 1937 roku. Jeden z najpiękniejszych przykładów architektury w podwarszawskich miejscowościach letniskowych.

 

Cmentarz. W najstarszej jego części znajdują się groby żołnierzy węgierskich, którzy zginęli w Podkowie w 1944 roku.

Sprawdź również

Akcja Pruszkowska

W październiku 1944 r., po kapitulacji Powstania Warszawskiego, w obliczu zagłady wszystkich dóbr i placówek …

 
 

MENU

Podkowa Leśna

Skip to content