Hellerau na Festiwalu „Otwarte Ogrody” w Podkowie Leśnej.

Z okazji festiwalu Otwarte Ogrody gościła od 1 do 3 czerwca 2012 roku w Podkowie Leśnej delegacja z niemieckiego miasta ogrodu Hellerau. Organizowany przez gminę po raz 8 weekend sztuki i kultury stał się punktem kulminacyjnym kalendarza imprez naszego partnerskiego miasta ogrodu w pobliżu Warszawy. Zaproszenie wyszło od gminnego centrum kultury, Towarzystwa Przyjaciół Podkowy Leśnej oraz Stowarzyszenia Związek  Podkowian, a finansowo przedsięwzięcie wsparła Fundacja Współpracy Polsko-Niemieckiej, Niemieckie Warsztaty Twórcze Hellerau, Grundbesitz Hellerau sp. z o.o. i Związek Buergerschaft Hellerau e.V. Celem było promowanie wymiany pomiędzy obydwoma miastami ogrodami, wypracowanie pomysłów przyszłej współpracy w zakresie kultury i zaangażowania obywatelskiego. Nasza mała grupa składająca się z Andreasa von Loewis i Gunthera Woelfe (grupa robocza „Sieć europejskich miast-ogrodów) oraz Colina Ardleya (artysta i kurator wystawy w Hellerau) chciała nie tylko wygłosić wykład ze zdjęciami o historii i teraźniejszości Hellerau. Razem z Wolfgangiem Groegerem już kilka miesięcy wcześniej zaczęliśmy przygotowywać na tę okazję dwie wystawy. W sali wykładowej mieszczącej się w Centrum Kultury i Inicjatyw Obywatelskich przed publicznością składająca się z około 80 słuchaczy wygłosiliśmy nasz wykład oraz zaprezentowaliśmy wystawę o Hellerau wg pomysłu Niemieckiego Związku Twórców Saksonii. Na piętrze pokazana została wystawa zdjęć drezdeńskiego fotografa Lothara Sprengera, Hellerau – ostatnie lata uchwycone w obiektywie. Nasz wykład i wystawa wzbudziły wiele gorących dyskusji i rozmów.  Główne zainteresowanie naszych polskich przyjaciół dotyczyło życia kulturalnego i wydarzeń społecznych w Hellerau, poza tym pytano o ochronę zabytków i tradycję miast ogrodów. Wymiana informacji ciągnęła się do późnych godzin nocnych, przy wspólnych kolacjach z Panią Burmistrz, pracownikami Centrum Kultury i Inicjatyw Obywatelskich, przedstawicielami organizacji pozarządowych. Przy stole panował misz-masz językowy: polski, angielski, rosyjski i niemiecki.

W sobotę i niedzielę mieliśmy okazję odwiedzić łącznie około 50 imprez w ogrodach prywatnych. Towarzyszyła nam Marta, nasza osobista tłumaczka i szofer, która w bardzo przyjazny, ale zdecydowany sposób pilnowała naszego napiętego planu. Odwiedziliśmy atelier artystyczne, obejrzeliśmy pod drzewami i pomiędzy rabatami kwiatowymi wiele wystaw zdjęć, obrazów, rzeźby, cieszyliśmy się koncertami klasyki, bluesa i światowych przebojów, uczestniczyliśmy w afrykańskich tańcach.

Koncepcja programowa poszczególnych wydarzeń pozostawała w gestii właścicieli ogrodów a Centrum Kultury i Inicjatyw Obywatelskich było koordynatorem całości.    Niektóre punkty programu były bardzo egzotyczne np. można było poznać tajniki gotowania wg Pięciu Przemian… W ogóle kultura jedzenia odgrywała dużą rolę na Otwartych Ogrodach: wszędzie czekały na odwiedzających kanapki i inne łakocie.

Punktem kulminacyjnym było przedstawienie pod gołym niebem sztuki teatralnej Babie Lato Jerzego Kowalskiego, w której wzięło udział ponad 30 mieszkańców Podkowy Leśnej. Tematyką spektaklu były wydarzenia historyczne, które miały miejsce w Podkowie Leśnej, właśnie w tym ogrodzie, gdzie była wystawiana sztuka. Dotyczyła ona wydarzeń z okresu Powstania Warszawskiego.

Niedziela była w całości pod znakiem festiwalu dziecięcego, który odbywał się w Parku Miejskim  otaczającym Centrum Kultury i Inicjatyw Obywatelskich.  A wieczorem główną atrakcją były węgierskie tańce pasterskie, w których mogli uczestniczyć duzi i mali.   Goście z Hellerau dali z siebie wszystko, mimo trzech pełnych wrażeń i męczących dni.

Gościnność mieszkańców, wiele interesujących spotkań i duże zainteresowanie Hellerau wyrażane w wielu rozmowach były imponujące. Traktowani byliśmy jak delegacja państwowa; zorganizowano dla nas wycieczkę do muzeum Jarosława Iwaszkiewicza, odwiedziliśmy bibliotekę miejską, otrzymaliśmy zaproszenia do wielu prywatnych domów, a każdego wieczoru goszczeni byliśmy przez innych gospodarzy.

Uświadomiliśmy też sobie, że przy wszystkich różnicach pomiędzy Hellerau a naszym miastem partnerskim istnieją też zbieżności: do wybuchu Drugiej Wojny Światowej (a także w czasach komunizmu) Podkowa Leśna była ważnym miejscem na mapie polskiego życia kulturalnego i duchowego:  żyło lub przebywało w mieście ogrodzie wielu pisarzy, muzyków, artystów i uczonych. Podobnie jak w Hellerau w Podkowie Leśnej tradycja odgrywa dużą rolę w świadomości mieszkańców i znajduje odbicie w życiu publicznym. Wielu Podkowian jakość życia wiąże z dziedzictwem kulturowym, umiejętnością tworzenia wspólnoty lokalnej oraz przemyślaną, pełną zieleni  przestrzenią publiczną. Barbara Potkańska z Centrum Kultury i Inicjatyw Obywatelskich nie na próżno widzi Podkowę Leśną jako slow-city, swojego rodzaju antidotum antidotum na   szybkie tempo, wzrastającą anonimowość i konsumpcyjny styl życia.

Otwarte Ogrody wnoszą duży wkład w ożywienie życia lokalnego. Gospodarze ogrodów i odwiedzający są zgodni co do tego, że szanują sztukę i kulturę, muzykę, spotkania i dobre rozmowy i że chcą wzbogacać tym swoje wspólne życie. Funkcja społeczna Festiwalu Otwarte Ogrody jest nie do przecenienia!

Bogaty i oryginalny program zrobił na nas ogromne wrażenie a związany z tym kunszt organizatorski pracowników CKiIO zasługuje na wielki respekt.

Wielkim atutem wydarzeń jest na pewno sceneria: duże i nastrojowe ogrody ze starym drzewostanem i zabudową willową są atrakcyjnym tłem dla wystaw, koncertów, spotkań…

Jesteśmy wdzięczni naszym gospodarzom za to doświadczenie i cieszymy się na możliwość powitania ich możliwie szybko w Hellerau i (być może) zrealizowania kolejnego wspólnego projektu.

Wszyscy zaciekawieni odkryciem dla siebie Podkowy Leśnej, powinni zaznaczyć sobie w kalendarzu pierwszy tydzień czerwca przyszłego roku. Nie ma lepszej okazji do poznania naszego partnerskiego miasta ogrodu i jego gościnnych mieszkańców  niż Festiwal Otwarte Ogrody!

Gunther Woelfle

Tłumaczenie: Jadwiga Słowińska

Artykuł ukazał się w miesięczniku wydawanym przez Stowarzyszenie Mieszkańców Hellerau.