Na terenie CKiIO na Świerkowej 1, tuż przy bocznym wejściu do naszego Podkowińskiego kina znajduje się dużych rozmiarów mrowisko w pozostałości spróchniałego pnia drzewa. Mrówki wybrały sobie to miejsce – i zarazem towarzystwo człowieka. Cytując za Anną Kalinowską „Mieszkańcy Miasta – Ogrodu już z samego założenia powinni dzielić swoje posiadłości z przyrodą. Bliskość lasu i rezerwatów wewnątrz Miasta sprawia, że wiele gatunków zwierząt znajduje w naszych ogrodach naturalne przedłużenie swoich środowisk(…).

Mrowisko przed i po zabezpieczeniu, fot. P. Jakubiak

Niewielka znajomość zarówno samych gatunków, jak i ich potrzeb może spowodować wypłoszenie nieznanego gościa lub uniemożliwiać mu dalszy rozwój, a nawet doprowadzić do zagłady”. W pierwszych dniach maja wandale zniszczyli objęte ochroną stanowisko w centrum miasta. Pniak częściowo wyrwano, powrzucano cegły i kije. Zarówno ten, kto „wsadza kij w mrowisko”, jak i ten, kto na to milcząco pozwala powinien się poważnie zastanowić czy na pewno chce mieszkać w Mieście – Ogrodzie.

Ze względu na ogromne znaczenie mrówek w środowiskach leśnych niektóre gatunki objęte zostały ochroną ścisłą lub częściową. Ochrona gatunkowa, polegająca na przestrzeganiu pewnych zasad i zakazów, nie zawsze spełnia swoje zadania i często trzeba podejmować zabiegi ochrony czynnej. Najczęściej stosowaną metodą ochrony mrowisk jest ich grodzenie drewnianymi żerdziami. Mrowiska chroni się przede wszystkim tam, gdzie są one narażone na mechaniczne uszkodzenia, np. przy drogach oraz szlakach turystycznych. Mówiąc wprost – powinniśmy chronić mrówki przed ludźmi! Pod szczególną ochroną są mrowiska w dużych kopcach, w których żyją rodziny w bardzo dobrej kondycji, produkujące duże ilości form płciowych – samic i samców. Takie mrowiska dają początek wielu nowym rodzinom mrówczym i to nie tylko poprzez produkcję nowych samic – przyszłych królowych, ale również poprzez tzw. odkłady. Samica wraz z częścią robotnic zabiera z rodzinnego gniazda niewielką część jaj, larw, poczwarek, a nawet materiału budulcowego (igliwia) i oddala się, budując nieopodal nowe mrowisko. Jeśli dla kogoś mało przekonywujące są przepisy prawne lub uważa, że mała i bezbronna mrówka nie zasługuje na uwagę, to może przekona go argumentacja Anny Kalinowskiej – eksperta w tej dziedzinie; „Chemiczne środki ochrony roślin nie przynoszą oczekiwanych rezultatów, ponieważ niepożądane owady uodporniają się na nie już po 2-3 latach, w związku z tym w wielu ogrodach mamy kłopot z zamieraniem lub uszkadzaniem roślin(…) Bezkręgowce stanowią ważne ogniwo w sieci życia; bez nich ucierpiałyby liczne inne gatunki zwierząt, inaczej też przebiegałoby wiele zachodzących w przyrodzie procesów. Nie ma bowiem w niej gatunków niepotrzebnych. (…) Jeżeli zbliżymy się do przyrody i poczujemy, że stanowimy jej cząstkę, zobaczymy też jej piękno, które inspirowało w Podkowie tylu ludzi sztuki. Przyjazny stosunek do przyrody, poszanowanie jej praw i poszanowanie życia ma też głęboki sens wychowawczy. Dobrze więc, gdy pięknem przyrody zainteresujemy dzieci. (…) U podstawy każdego niemal okrucieństwa, chuligaństwa czy zbrodni leży to, że osobnik zbrodniczy nie nauczył się w dzieciństwie cenić życia zwierząt, że dręczył je i zabijał”.

Mrowisko na terenie CKiIO zostało zabezpieczone płotkiem. Z czasem może powinna pojawić się także tabliczka z informacją jak niestety widać nie dla wszystkich oczywistą: „przestrzegając podstawowych zasad harmonijnego dzielenia naszych ogrodów z przyrodą zapewnimy jej trwałość i różnorodność, a także większe bezpieczeństwo hodowanych roślin”. Cytaty pochodzą z wydawnictwa Chronione zwierzęta w ogrodach Podkowy Leśnej TPMOPL.

Opracowała Anna Łukasiewicz