Podkowa Leśna Miasto-Ogród
Na przełomie lat 20 / 30 XX wieku Zarząd Dóbr Podkowa Leśna na terenie parku miejskiego buduje dla mieszkańców Kasyno Obywatelskie dziś zwane Pałacykiem. Rok 1926/27 – „Rozpoczęto też budowę pawilonu sportowego, na wzór podobnych budynków, istniejących w miejscowościach kuracyjnych i klimatycznych”. Projektantem Klubu Sportowego wybudowanego na wzór obiektu istniejącego w słynnym uzdrowisku Vichy był architekt Juliusz Dzierżanowski.
Rok 1928/29 – „Budowa Klubu Sportowego została ukończona. Część budynku wydzierżawiono na kawiarnię – restaurację, która też otwarta została w czerwcu 1928 r.”.
W podziemiach były natryski i sala do ping-ponga, wyżej na piętrze sala lustrzana z wyjściem na taras. Boczne gabinety służyły do gry w bridge’a (…). Restaurację mieszczącą się w budynku dzierżawiła wykwintna warszawska firma. Następnie objęli ją pp. Jankowscy. (…) W pawilonie sportowym, nie wiem dlaczego nazwanym Kasynem, bywało dużo przyjezdnych i mieszkańców Podkowy. Zorganizowano też „Klub młodzieży”. Odbywały się konkursy tenisowe. W 1929 roku odbyło się tam na tarasie i w parku oblewanie mojej matury.”
„Latem grano w siatkówkę, tenisa, zimą – uprawiano sporty w parku (saneczki, narty, łyżwy), w jednej z sal klubu sportowego rozgrywano zawody ping pongowe. Czasami organizowano dostępne szerszej publiczności zabawy lub przedstawienia dla mieszkańców Miasta Ogrodu. Atmosfera panująca wśród młodzieży była wspaniała – wspólna zabawa łączyła się tu ze swobodną dyskusją na ważne tematy. Więzi towarzyskie, przyjacielskie, przetrwały nawet trudną próbę okupacji”
„W niedzielę restauracja była „Nur Für Deutsche”. Ale niech nikt nie posądza Państwa Jankowskich o jakieś brzydkie siuchty z Niemcami. Dzięki dużym przydziałom żywności Jankowscy uruchomili coś w rodzaju darmowej stołówki dla biedniejszych mieszkańców Podkowy”.
11 sierpnia 1944 roku uzyskano przydział na szpital w budynku Kasyna w Podkowie Leśnej. „Budynek pozornie był duży, lecz część lokalu zajmowana była aż do stycznia 1945 roku przez rodzinę … która prowadziła lokal rozrywkowy dla Niemców. My zajęliśmy dwie duże sale restauracyjne dla chorych, kuchnię, kilka małych pokoi. Sprzętu szpitalnego i gospodarczego nie było. Chorzy zostali położeni na słomie (…) regularna , zorganizowana praca filii w Podkowie istniała dopiero od listopada. Mieliśmy wówczas oddział chirurgiczny, liczący 50 łóżek, w Kasynie 100 łóżek dla chorych na gruźlicę oraz choroby wewnętrzne”. We wrześniu 1945 roku zamknięto szpital w Kasynie.
„W latach pięćdziesiątych w barakach dobudowanych do Kasyna mieściła się szkołą podstawowa, w której uczniowie w wyposażonej w kryształowe lustra Sali Balowej odbywali lekcje gimnastyki. Korty tenisowe zarosły trawą”.
„Wspomnę jeszcze, że po wojnie koło stawu parkowego odbywały się tzw. „dechy”. Teraz już młodzież nie wie, co to było: otóż były to tańce na estradzie z desek przy przygrywającej orkiestrze (nie żadnym tam elektronicznym wzmacniaczu)”.
Gdy 1 września 1965 roku oddano do użytku nowy budynek szkolny, do Kasyna wprowadziła się Spółdzielnia Spożywców „Społem” i przez długi czas funkcjonował tam ośrodek konferencyjno-szkoleniowy.
W 2005 roku dzięki staraniom Władz Miasta Podkowa Leśna otrzymała 1,8 mln zł. na remont i adaptację Pałacyku ze środków Europejskiego Funduszu Regionalnego. Podpisano deklarację o współpracy z Centrum Sztuki Współczesnej oraz Związkiem Kompozytorów Polskich. Projekt przewiduje powołanie Podkowiańskiego Centrum Kultury i Inicjatyw Obywatelskich.
W 2007 obiekt będący wizytówką Podkowy Leśnej zostanie oddany na powrót we władanie mieszkańcom Miasta -Ogrodu (zgodnie z wolą Ojców Miasta).
Wizja Rozwoju Miasta zapisana w Strategii określa, że Podkowińskie Centrum Kultury winno być narzędziem wykonawczym polityki kulturalnej miasta – pełnym własnej inicjatywy na poziomie operacyjnym i skutecznie szukającym środków zewnętrznych do jej realizacji. Całość powinna służyć realizacji bezpośrednich potrzeb mieszkańców oraz promocji miasta jako miejsca wyjątkowego o specjalnych cechach, będącego ośrodkiem edukacji, kultury i działań ekologicznych o ponadlokalnym charakterze, pokazującego – podobnie jak na początku swojego istnienia – jak można łączyć cele rozwoju społecznego, gospodarczego i cywilizacyjnego z wymogami ochrony środowiska, ładu ekologicznego i promowaniem dziedzictwa kulturowego. Zadaniem jednostki będzie , całokształtem swej działalności i konkretnymi imprezami oraz formami działań promować Miasto i jego mieszkańców oraz budować jego silną i unikalną markę.
Andrzej Kościelny
Burmistrz Miasta
W tekście wykorzystano fragmenty wspomnień podkowian w tym Marii Iwaszkiewicz i Krystyny Michałowskiej.
